Στη σύγχρονη εποχή είναι πολύ σύνηθες να ακούμε ανθρώπους να επαίρονται ότι η συμπεριφορά τους είναι απότοκος «καθαρής λογικής». Πόσο επιτεύξιμο και επιθυμητό είναι αυτό στην πραγματικότητα; Ποιος είναι ο λόγος που δεν αναφέρεται η συνεισφορά των συναισθημάτων στο τελικό αποτέλεσμα; Σύμφωνα με τον Cultural Iceberg Model, η συμπεριφορά μας αποτελεί συνονθύλευμα των αξιών και των πιστεύω, των πνευματικών στρατηγικών και των συναισθημάτων μας. Η παρακάτω ξεχωριστή τους ανάλυση, θα μας βοηθήσει να τα κατανοήσουμε εις βάθος.
Οι αξίες και τα πιστεύω ενός ανθρώπου είναι σύμφυτα με την ίδια του την υπόσταση, καθώς διαμορφώνονται σταδιακά από την παιδική ηλικία και θεωρούνται άρρηκτα συνδεδεμένα με τα βιώματα, τις εμπειρίες και την παιδεία με τα οποία έχει γαλουχηθεί. Εξαιτίας της βαθμιαίας ανάπτυξης των αρχών και των πιστεύω, δεν αναγνωρίζονται πάντοτε από το εκάστοτε άτομο, καθώς βρίσκονται κρυμμένα στο σφαίρα του «ασυνείδητου». Σπάνια δε, τα ανασύρουμε και τα κατονομάζουμε, κυρίως με σκοπό να τονίσουμε την ηθική ακεραιότητα του χαρακτήρα μας.
Ως «πνευματικές στρατηγικές» ορίζεται ο τρόπος σκέψης μας και η ευρύτερη στάση μας απέναντι στη ζωή, τα οποία είναι μοναδικά, όπως άλλωστε και κάθε ανθρώπινο ον. Επί παραδείγματι, υπάρχει ένα ποσοστό ανθρώπων που αντιμετωπίζει το εκάστοτε γεγονός με αισιοδοξία και την πεποίθηση ότι θα καταφέρει να επιλύσει κάθε πρόβλημα. Αντίθετα άλλοι, τείνουν να αντιλαμβάνονται κάθε εμπόδιο ή δυσκολία πεσιμιστικά, με αποτέλεσμα να το μεγαλοποιούν και εν τέλει, να αδυνατούν να αποδεσμευτούν από αυτό.
Τελευταίος, αλλά όχι ήσσονος σημασίας παράγοντας που συνθέτει τη συμπεριφορά μας, είναι τα συναισθήματα. Δεδομένου ότι τα τελευταία αποτελούν μια ψυχοσωματική εμπειρία, καθώς αποτελούν ένα συνδυασμό ορμονικών εκκρίσεων και νοητικής διεργασίας, τα οποία αναδύονται με έναυσμα ένα γεγονός, οφείλουμε να αναρωτηθούμε το λόγο για τον οποίο, η πλειονότητα των ανθρώπων δεν τους αποδίδει την δέουσα σημασία. Κάποιοι ενδεχομένως, υποτιμούν την ανάδειξη συναισθημάτων και την παραδοχή τους ως έκφραση «αδυναμίας», εν αντιθέσει με κάποιες ομάδες που αδυνατούν να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους και έτσι, τα προσπερνούν.
Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι και coaches απορρίπτουν τις δύο παραπάνω αντιλήψεις σχετικά με τα συναισθήματα, θεωρώντας τις εσφαλμένες και επιβλαβείς για τον ψυχισμό μας. Η χρόνια άρνηση των συναισθημάτων οδηγεί σε εσωτερική καταπίεση του ατομικού γίγνεσθαι, η οποία θα οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε εκρήξεις θυμού και απότομα ξεσπάσματα. Σε δεύτερο χρόνο, τα παραπάνω θα δημιουργήσουν ρήξη στη σχέση του ίδιου του ανθρώπου με τον εαυτό του, καθώς και με τον περίγυρό του.
Ως coach επικροτώ την παραπάνω άποψη, και παροτρύνω τον καθένα από εμάς να επιχειρήσει να κατονομάσει και να σαρκώσει φραστικά τα συναισθήματα που νιώθει, με αφορμή τα γεγονότα που συμβαίνουν στην καθημερινότητά του. Σε όσους αυτό φαντάζει δύσκολο εγχείρημα, έχουν τη δυνατότητα να ξεκινήσουν το «ταξίδι τους στον κόσμο των συναισθημάτων» βαθμολογώντας αυτό που αισθάνονται, χρησιμοποιώντας μια κλίμακα που ξεκινά από το 1 για το πιο αρνητικό συναίσθημα, και θα καταλήγει στο 10 ως το πιο θετικό. Με αυτόν τον τρόπο θα πετύχουμε το πρώτο βήμα που είναι η αναγνώριση των συναισθημάτων, η οποία στη συνέχεια, θα καταστήσει επιτεύξιμη την καλύτερη διαχείριση αυτών και θα βελτιώσει την ανάπτυξη της αυτογνωσία μας.
Ανακεφαλαιώνοντας, είναι αξιοσημείωτο ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά αποτελεί διαχρονικό αντικείμενο μελέτης για πολλούς επιστημονικούς κλάδους, καθώς πάντοτε έχει μια καινούργια γνώση ή μια διάσταση να μας προσφέρει την οποία δεν έχουμε καν διανοηθεί. Όσο για τα συναισθήματα, θα ήθελα να παραθέσω μια φράση από το βιβλίο του Daniel Goleman με τίτλο Συναισθηματική Νοημοσύνη, προκειμένου να υπογραμμίσω τη συνεισφορά τους στη ζωή μας : «Τα συναισθήματά μας έχουν το δικό τους μυαλό, ένα μυαλό που μπορεί να συγκρατήσει απόψεις εντελώς ανεξάρτητα από το λογικό εγκέφαλο»
Ευφροσύνη Διολή
